Մարգինալությունը՝ որպես ժողովրդավարական անցման որակական բնութագրիչ. մարգինալ մարդը՝ «գունավոր հեղափոխությունների» կրող և արարող
ԽՍՀՄ փլուզումից հետո անկախացած հետխորհրդային հանրապետություններում մեկնարկած ժողովրդավարական անցման գործընթացում գլխապտույտ արագությամբ անցյալի գիրկն անցան յուրօրինակ «կամրջի» դեր կատարող սոցիալական կապերը: Ավելին, բազմամակարդակ արմատականմ բարեփոխումների հետևանքով կազմաքանդվեցին հասարակական բոլոր կառուցվածքները, սոցիալական հարաբերությունները կարգավորող ինստիտուտները, իսկ սոցիալական խմբերն ու անհատները հայտնվեցին սահմանային՝ մարգինալ իրավիճակում: Անորոշությունը, անվստահությունը, տագնապն ու վախը, հոռետեսական տրամադրությունները, անվստահությունը վաղվա օրվա նկատմամբ, սպասումների հիասթափությունը, տարաբնույթ սթրեսները, արկածախնդրությունը և օգտապաշտությունը հանգեցրին հասարակության գրեթե բոլոր շերտերի մարգինալացման: Ավելին, «Homo soveticus» մարդկային տեսակի քայքայման հետևանքով մարգինալ խմբեր առաջացան ոչ միայն սոցիալական աստիճանահարթակի ծայրամասերում, այլև ամենուր՝ ընդգրկելով կյանքի բոլոր ոլորտները: Որպես այդպիսին՝ այդ խմբերի ինքնաիրացումը և ինքնազարգացումը անհրաժեշտ ենք համարում դիտարկել անցո